Bruksizm (Diş Sıkma) Nedir?

Bruksizm (diş sıkma) bireyin dişlerini sıktığı, gıcırdattığı veya birbirine bastırdığı bir durumdur. Bruksizmi (diş gıcırdatma) olan bireyler uyanıkken dişleri bilinçsizce sıkabilir veya uyku sırasında dişlerini sıkabilir veya gıcırdatabilir. 

Uyku bruksizm (diş gıcırdatma), normalde uyku ile ilişkili bir hareket bozukluğu olarak kabul edilir. Uyku sırasında dişlerini sıkan veya gıcırdatan bireylerin, horlama ve nefes almada duraklamalar yani uyku apnesi gibi başka uyku bozukluklarına sahip olma olasılığının daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir.

Hafif bruksizm vakaları herhangi bir tedavi gerektirmeyebilir. Bununla birlikte, bazı bireylerde bruksizm, çene bozukluklarına, baş ağrılarına, hasarlı dişlere ve diğer sorunlara yol açacak kadar sık ve şiddetli olabilir.

Bireyin uyku bruksizmi (diş gıcırdatması) olduğunu fark etmesi çeşitli komplikasyonlar gelişene kadar kolay olmayacağı için bruksizmin (diş gıcırtdatmasının) belirti ve semptomlarını bilmek ve düzenli diş bakımını sürdürmek, bireyin ağız ve diş sağlığı için önemlidir

Diş sıkmanın yol açtığı problemler 

• Diş sıkma neticesinde dişlerde, eklemlerde, dokularda gerilmeler ve ağrı meydana 
• Diş sıkma  diş aşınmalarına yol açabilmektedir. 
• Diş sıkma devam ettiği sürece oral bölgedeki hasar daha da artar; diş minesinde çatlaklar, dişlerde hassasiyet,  mine kırıkları ve renklenme görülebilmektedir. 
• Uzun vadede kemik erimesi ve diş eti çekilmesi ile karşılaşılabilmektedir. 
• Diş sıkmayı sürdürenlerin çoğu geniş restorasyonlara ihtiyaç duyabilmektedir. 
• Baş ağrısına neden olabilmektedir.
• Diş sıkma ve diş gıcırdatma yüz kaslarında ve çiğneme kaslarında büyümeye neden olur. Bu da uzun dönemde kare çene görünümüne neden olabilmektedir. Ayrıca bu kaslarda ağrı, hassasiyet, yorgunluk ve fonksiyonel sınırlanma görülmektedir

  Bruksizm (Diş Gıcırdatması) Belirtileri Nelerdir?

  Bruksizm belirtileri arasında şunlar yer almaktadır:

  • Kişinin uyku esnasında partnerini uyandıracak kadar yüksek sesle dişleri gıcırdatması
  • Birbirine kenetlemeden dolayı artan diş ağrısı
  • Dişte hassasiyet, yontulan ya da çatlayan dişler
  • Çene, boyun ve yüzde meydana gelen ağrı
  • Dişin derin katmanlarını açığa çıkaracak şekilde aşınan diş minesi
  • Kulakta bir rahatsızlık olmasa da kulak ağrısı şeklinde hissedilen ağrı
  • Şakaklarda başlayan hafif ağrı
  • Uyku bozukluğu
  • Yanakların iç bölümünde çiğnemeden kaynaklanan tahribat
  • Yorgun ya da kasılan çene kasları ile bütünüyle açılıp kapanmayan kilitlenmiş bir çene

  Yukarıda yer alan belirtilerden herhangi bir tanesine sahip olan ya da dişler ya da çeneyle ilgili başka endişeleri olan kişiler mutlaka bir diş hekimine ya da doktora danışmalıdır. Ayrıca çocuklarında diş gıcırdatması ya da başka bruksizm semptomlarının varlığını fark eden ebeveynler de çocuğunu bir diş hekimine ya da doktora götürmelidir

  Diş Sıkma Nedenleri Nelerdir?

  Diş sıkma hastalığı önceleri sadece alt üst çene uyumsuzluklarından kaynaklandığı düşünülse de günümüzde alt üst çene kapanışı sorunsuz olan hastalarda bile diş sıkma, diş gıcırdatma problemleri ile de ortaya çıktığı kabul edilmiştir.
  
  Günümüzde, diş sıkma veya gıcırdatma (bruksizm); stresli günlük yaşamın uykuda ortaya çıkan yansıma belirtisi olarak kabul edilmektedir

  Bruksizm (Diş Sıkması) Nasıl Tedavi Edilir?

  Şiddetli bruksizm (diş sıkması) vakalarında uygulanan tedavi süreci daha fazla diş hasarını önlemek ve çene ağrısını veya rahatsızlığını gidermek için belirli diş yaklaşımlarını, terapileri ve ilaçları içerir. Birey kendisi veya bruksizmden (diş sıkmasından)etkilenen çocuğu için en uygun seçeneğin hangisi olduğunu öğrenmek için diş hekimi veya doktoru ile konuşmalıdır.

  Çeşitli yaklaşımlar bireyde görülen bruksizmi (diş sıkması) hafifletmeye yardımcı olabilir.  

  Bruksizmi (diş sıkması) daha büyük uyku sorunlarıyla ilişkili görünen bireyler için doktor bir uyku tıbbı uzmanı önerebilir. Uyku tıbbı uzmanı bireyin diş gıcırdatma olaylarını değerlendirecek ve bireyde uyku apnesi veya diğer uyku bozukluklarının olup olmadığını belirleyecek bir uyku çalışması gibi bir test yapılmasını isteyebilir. 

   

  Diş sıkması, anksiyete veya benzeri diğer psikolojik sorunlar ile ilgili görünüyorsa, doktor bireyi lisanslı bir terapiste veya danışmana yönlendirilebilir. Stres veya anksiyete yönetimi bruksizmi (diş sıkmasını) hafifletmede bireye yardımcı olabilir. Dişleri stres nedeniyle sıkan bireyler meditasyon gibi gevşemeyi teşvik eden stratejileri öğrenerek sorunu önleyebilir. 

   

  Birey, bruksizmi (diş sıkması) olduğunu keşfettiğinde uygun ve doğru ağız ile çene pozisyonunu uygulayarak diş sıkma ve gıcırdatma davranışını değiştirebilir. Birey kendi ağzı için en uygun ve doğru pozisyonu öğrenmek üzere dişçisine başvurabilir. 

  Diş yaklaşımları sürecinde doktor bireyin veya çocuğunun dişlerini koruma veya iyileştirme yolları önerebilir. Her ne kadar bu yöntemler dişlerin yıpranmasını önlese veya düzeltebilse dahi, bruksizmin (diş sıkmasının) kendisini durduramayabilir:

  Ateller ve ağız koruyucuları sıkma ve gıcırdatma nedeniyle oluşan hasarı önlemek üzere dişleri birbirinden ayrı tutmak için tasarlanmıştır. Sert akrilik veya daha yumuşak malzemelerden yapılan bu araçlar üst veya alt dişlerin üzerine oturabilirler.

  Daha ciddi vakalarda, özellikle diş aşınması dişte hassasiyete veya düzgün çiğneme yetersizliğine yol açtığında diş hekiminin dişlerin çiğneme yüzeylerini yeniden şekillendirmesi veya hasarı onarmak için kuronlar kullanarak diş düzeltmesi yapması gerekebilir.

  Alışkanlıklarını değiştirmekte zorlanan bireyler, çenedeki kas aktivitesini kontrol etmeyi öğretmek için izleme prosedürleri ve ekipmanı kullanan bir yöntem olan biyolojik geri bildirimden yararlanabilir.

  Genel olarak birçok vakada ilaç kullanımı bruksizmin tedavisi için çok etkili değildir ve etkinliklerini belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gereklidir. Buna rağmen daha uygun vakalarda bruksizm (diş sıkması) için kullanılabilecek ilaç örnekleri arasında öncelikle kas gevşeticiler bulunur. 

  Bazı durumlarda, doktor yatmadan önce kısa bir süre önce bir kas gevşetici almayı önerebilir. Doktor, bruksizme (diş gıcırdatmasına) neden olabilecek stres veya diğer duygusal sorunlarla başa çıkmaya yardımcı olmak için kısa süreli antidepresan veya anti-anksiyete ilaçları kullanımını önerebilir.

  Birey bir ilacın yan etkisi olarak bruksizm (diş sıkması) geliştirdiyse, doktor ilacın dozunu değiştirebilir veya farklı bir ilaç yazabilir. Ancak doktora başvurmadan birey bir ilacın dozunu kendisi değiştirmemeli veya kullanımını bırakmamalıdır. 

  Bruksizmin (diş sıkması) nedeni olarak Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) gibi altta yatan bir tıbbi durum belirlenirse, bu durumu tedavi etmek bruksizmi iyileştirebilir.